Łysienie bliznowaciejące – przyczyny, objawy i leczenie

Łysienie bliznowaciejące to choroba, która doprowadza do nieodwracalnej utraty włosów. Mieszki włosowe zostają zastąpione przez tkankę łączną włóknistą i zeszkliwiały kolagen. Schorzenie zostało opisane w medycynie zaledwie dwadzieścia lat temu. Od tamtej pory opisano wiele przypadków tej choroby, która jest  dość trudna w leczeniu. Łysienie bliznowaciejące pojawia się na skutek wielu przyczyn i może być efektem poważnych chorób ogólnoustrojowych lub wad wrodzonych. To bardzo rzadko diagnozowany rodzaj łysienia, który oznacza nie tylko utratę włosów, ale również stan zapalny skóry głowy. Mieszki włosowe zostają nieodwracalnie uszkodzone, co oznacza trwałe wyłysienie objętych chorobą obszarów. Warto przyjrzeć się przyczynom, objawom i leczeniu tej rzadkiej choroby.

Łysienie bliznowaciejące – przyczyny choroby

Łysienie bliznowaciejące pojawia się na skutek trwałego uszkodzenia mieszków włosowych. Włosy nie są w stanie rosnąć, co oznacza ich utratę. Przyczyn wystąpienia łysienia bliznowaciejącego jest wiele i dzielimy je na czynniki samoistne lub wtórne. Do przyczyn wystąpienia choroby zaliczamy również obecność różnych poważnych schorzeń.

Uwarunkowania genetyczne

Choroba występująca w młodym wieku może się wiązać z obecnością poważnych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym. Układ odpornościowy reaguje wówczas nieprawidłowo, co prowadzi do agresji wobec własnego organizmu. Ta postać choroby rozwija się na skutek czynników dziedzicznych. Choroby, które mogą mieć wpływ na rozwój łysienia bliznowaciejącego to:

• choroba Dariera,
• pęcherzowe oddzielanie naskórka,
• wrodzony niedorozwój skóry,
• ogniskowy niedorozwój chrząstek.

Wrodzonemu łysieniu bliznowaciejącemu towarzyszyć mogą inne wady rozwojowe np. nieprawidłowa budowa serca lub rozszczep kręgosłupa. Patologie związane z bliznowaceniem mogą dotyczyć nie tylko skóry głowy, ale również innych partii ciała. Niedorozwój chrząstek doprowadza do zaniku skóry na danym obszarze skóry.

Podrażnienia, urazy i infekcje a łysienie bliznowaciejące

Ten rodzaj łysienia może być powikłaniem po infekcji bakteryjnej, grzybiczej lub wirusowej, która występuje miejscowo. Przykładami schorzeń przyczyniających się do łysienia bliznowaciejącego są półpasiec, czyrak lub infekcje wywołane przez dermatofity. Infekcja skóry zapoczątkuje stan zapalny, który obejmie mieszki włosowe. Na skutek działania komórek układu odpornościowego dochodzi również do uszkodzenia zdrowych tkanek i powstania blizny. Powstała blizna to proces nieodwracalny, dlatego też niemożliwa jest regeneracja włosów.

Do najczęstszych powodów choroby należą czynniki fizyczne. Reakcja skóry głowy na uszkodzenia jest praktycznie taka sama jak w przypadku blizn na innych obszarach ciała. Blizna na głowie jest jednak bardziej widoczna, ponieważ nie występuje na niej owłosienie. Do czynników fizycznych zaliczamy oparzenia II i III stopnia, odmrożenia, oparzenia chemiczne, prąd elektryczny i różnego rodzaju urazy.

Wpływ chorób autoimmunologicznych

Proces zapalny obecny na skórze może być efektem nieprawidłowej reakcji własnego organizmu, czyli autoagresji. W tym przypadku komórki układu odpornościowego rozpoznają własne tkanki jako obce i wrogie. Efektem jest zaatakowanie własnych tkanek, stan zapalny i ich zniszczenie. Przyczynami autoagresji są sarkoidoza, liszaj twardzinowy i zanikowy, toczeń rumieniowaty, twardzina.

Łysienie bliznowaciejące a toczeń

Łysienie bliznowaciejące w przebiegu tocznia, zwane również bliznowaceniem skóry głowy, jest poważnym i często nieodwracalnym stanem, który może prowadzić do trwałej utraty włosów. Toczeń jest chorobą autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki organizmu, w tym skórę.

W przypadku łysienia bliznowaciejącego związanego z toczniem, skóra głowy staje się czerwona, zapalna i uszkodzona, co prowadzi do zniszczenia mieszków włosowych. W miarę gojenia się uszkodzonych obszarów skóry, formują się blizny, które uniemożliwiają odrastanie włosów, prowadząc do trwałego łysienia.

Łysienie bliznowaciejące na tle nowotworowym

W wyniku powstania miejscowego procesu nowotworowego może dojść do utraty włosów. Może to być nowotwór, który ma przerzuty na skórę głowy. Rodzaje nowotworów, które przyczyniają się do bliznowacenia są nowotwory kolczystokomórkowe, naczyniaki krwionośne i chłonne, guzy przerzutowe, nabłoniaki podstawnokomórkowe. Przez naciekanie na okoliczne tkanki nowotwór prowadzi do zniszczenia tkanek i zastąpienia ich zbliznowaciałą tkanką łączną.

Objawy łysienia bliznowaciejącego

W łysieniu bliznowaciejącym naciek komórek obejmuje całą strukturę mieszka włosowego. Dochodzi do zniszczenia komórek macierzystych, które się w nim znajdują. Oznacza to nieodwracalną utratę możliwości regeneracji i wzrostu włosów. Pacjenci zgłaszają często uczucie pieczenia i swędzenia skóry głowy. Odczuwalny jest również ból podczas dotykania włosów. We wczesnej fazie choroby występują również zmiany rumieniowe i rogowacenie. Zmiany te są zlokalizowane w okolicach mieszków włosowych. W problematycznych obszarach dochodzi do utraty włosów, które są w różnych fazach wzrostu. Choroba występuje zazwyczaj w okolicy czołowo-skroniowej. Najczęściej łysienie przebiega dość powoli. W niektórych przypadkach choroba przebiega agresywnie i może obejmować wiele okolic ciała.

Diagnostyka łysienia bliznowaciejącego

Lekarz podczas badania oceni wygląd miejsc, z których wypadają włosy. Pomocne może być skorzystanie z dermatoskopu. Specjalista zauważy wtedy charakterystyczny brak ujść mieszków włosowych. Ujścia te są bowiem zarośnięte przez blizny. Zauważalne będzie również rogowacenie i rumień. Ostateczne rozpoznanie następuje dzięki badaniu histologicznemu, czyli biopsji fragmentu skóry. Diagnostykę można uzupełnić badaniami krwi, które mogą wykazać przyczynę problemu.

Leczenie łysienia bliznowaciejącego

Przebieg leczenia sprawia wiele trudności, ponieważ łysienie bliznowaciejące to cała grupa patologii. Leczenie w przypadku tego rodzaju łysienia jest dość mocno ograniczone. Ciężki przebieg leczenia ma związek z nieodwracalnymi zniszczeniami w obrębie mieszków włosowych. Zadaniem leczenia jest zahamowanie postępu leczenia i usunięcie przyczyny wystąpienia choroby.

Celem leczenia farmakologicznego nie jest odwrócenie efektów choroby. Zadaniem jest natomiast zahamowanie postępu zmian i usunięcie przyczyn choroby. Dla wielu pacjentów zatrzymanie rozwoju choroby i ustąpienie np. świądu jest już zadowalającym efektem. Farmakoterapię stosuje się przede wszystkim w przypadku infekcyjnych i zapalnych postaci choroby. Stosuje się zatem środki przeciwgrzybicze lub antybiotyki. W przypadku łysienia bliznowaciejącego o podłożu autoagresji stosuje się leczenie immunomodulujące. Przyjmuje się wówczas leki, które osłabiają układ odpornościowy.

Leczenie chirurgiczne

W tym przypadku udział będą mieć lekarze medycyny estetycznej. Interwencja chirurgiczna jest zasadniczo najlepszą metodą leczenia tego rodzaju łysienia. Lekarz może przeszczepić płat skóry owłosionej lub skorzystać z przeszczepu zdrowych mieszków włosowych. Leczenie chirurgiczne stosuje się zwłaszcza u młodych osób. Ich blizny mają zazwyczaj stabilny charakter i nie przekraczają 30% owłosionej skóry głowy.

Przeszczep włosów FUE

Inne sposoby leczenia łysienia bliznowaciejącego

Jednym ze sposobów leczenia choroby jest mezoterapia skóry głowy, czyli podskórne podanie odpowiednich substancji odżywczych. Mieszankę składników odżywczych podaje się za pomocą kaniuli lub specjalnego pistoletu. Lekarz dobiera rodzaj mieszanki na podstawie stanu zdrowia pacjenta. Często stosowany jest również kriomasaż. To zabieg wykorzystujący właściwości mrożenia, a jego celem jest odnowa biologiczna. Dobre efekty przynosi również terapia UVA/UVB, która polega na naświetlaniu skóry głowy promieniami.

Mezoterapia skóry głowy

W leczeniu łysienia bliznowaciejącego największą skuteczność odnoszą nowoczesne i profesjonalne zabiegi trychologiczne. Połączenie kilku metod może zapewnić bardziej skuteczne leczenie. W przypadku tej choroby domowe sposoby nie będą skuteczne, ponieważ nie pobudzą mieszków włosowych do wzrostu.