Ferrytyna to białko, które magazynuje żelazo w organizmie i stopniowo je uwalnia, gdy zachodzi taka potrzeba. Choć najczęściej analizuje się ją w kontekście diagnostyki niedoboru żelaza lub anemii, ma również ogromne znaczenie dla zdrowia skóry głowy i wzrostu włosów. Dla wielu pacjentów problem nadmiernego wypadania włosów może mieć przyczynę znacznie głębszą niż sama pielęgnacja – jednym z najczęściej pomijanych czynników jest właśnie niski poziom ferrytyny.
Jaką rolę odgrywa żelazo i ferrytyna w cyklu wzrostu włosa?
Cykl życia włosa składa się z trzech podstawowych faz: anagenu (wzrostu), katagenu (regresji) i telogenu (spoczynku). W prawidłowych warunkach większość włosów znajduje się w fazie anagenu, która może trwać kilka lat i decyduje o długości oraz gęstości fryzury. W sytuacji niedoboru żelaza – a co za tym idzie niskiej ferrytyny – organizm może skracać fazę anagenu, przesuwając więcej włosów do fazy telogenu. To prowadzi do telogenowego wypadania włosów, które objawia się utratą dużej ilości włosów, często garściami, zwłaszcza podczas czesania lub mycia głowy.
Według pracy opublikowanej w Journal of Korean Medical Science (2013), kobiety z poziomem ferrytyny poniżej 30 ng/ml znacznie częściej doświadczały telogenowego wypadania włosów niż te z wyższym poziomem ferrytyny.
Mieszki włosowe są wyjątkowo wrażliwe na zmiany w metabolizmie i składzie krwi. Potrzebują odpowiedniego zaopatrzenia w tlen oraz mikroelementy, wśród których żelazo odgrywa istotną rolę. Gdy ferrytyna spada poniżej pewnego poziomu (najczęściej przyjmuje się, że poniżej 40–50 ng/ml), zaczyna brakować materiału budulcowego do syntezy keratyny – głównego składnika włosów. Efekt? Cienkie, kruche, osłabione włosy, które wypadają szybciej, niż odrastają. Sprawdź jakie badania wykonać przy wypadaniu włosów?
Niski poziom ferrytyny a wypadanie włosów – jak to rozpoznać?
Wypadanie włosów spowodowane niską ferrytyną często nie daje od razu jednoznacznych objawów, dlatego wiele osób przez długi czas nie zdaje sobie sprawy z rzeczywistej przyczyny problemu. Typowym sygnałem alarmowym jest stopniowe, ale zauważalne przerzedzenie fryzury, zwłaszcza w okolicach przedziałka, skroni i czubka głowy. Włosy stają się słabsze, tracą blask, łamią się u nasady i mają tendencję do rozdwajania się. W skrajnych przypadkach mogą pojawić się prześwity i widoczne obszary skóry głowy, które wcześniej były gęsto pokryte włosami.
Co istotne, ten rodzaj łysienia może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, choć częściej zauważany jest u kobiet – zwłaszcza w okresie ciąży, karmienia piersią, obfitych miesiączek czy intensywnych diet odchudzających. W grupie ryzyka znajdują się również wegetarianie i weganie, osoby z chorobami jelit, chorobami autoimmunologicznymi oraz ci, którzy regularnie doświadczają silnego stresu lub przewlekłego przemęczenia.
Diagnostyka ferrytyny – kiedy warto wykonać badanie?
Badanie poziomu ferrytyny jest szybkie, stosunkowo niedrogie i daje bardzo istotną informację diagnostyczną. W przypadku podejrzenia łysienia telogenowego lub ogólnego osłabienia włosów, pomiar ferrytyny powinien być podstawowym elementem badań krwi, obok morfologii, TSH, witaminy D3 czy poziomu cynku i selenu. Warto wiedzieć, że ferrytyna jako białko ostrej fazy może być chwilowo podwyższona w przebiegu infekcji, chorób zapalnych lub nowotworowych – dlatego interpretacja wyników zawsze powinna odbywać się pod opieką specjalisty.
| Poziom ferrytyny | Ryzyko wypadania włosów | Rekomendacja |
|---|---|---|
| < 30 ng/ml | Wysokie | Pilna diagnostyka i suplementacja |
| 30–50 ng/ml | Umiarkowane | Obserwacja + wspomaganie wzrostu |
| > 70 ng/ml | Niskie | Poziom optymalny dla wzrostu włosów |
W kontekście zdrowia włosów optymalny poziom ferrytyny często musi być wyższy niż standardowe dolne normy laboratoryjne. Wielu trychologów oraz lekarzy zajmujących się łysieniem rekomenduje, by ferrytyna wynosiła co najmniej 70–80 ng/ml, jeśli celem jest poprawa kondycji włosów i ich wzrost. W przypadkach, gdy poziom ferrytyny jest wyraźnie niski, konieczna jest suplementacja – jednak tylko po konsultacji z lekarzem.
Leczenie i wspomaganie wzrostu włosów przy niskiej ferrytynie
Leczenie niskiej ferrytyny nie powinno opierać się wyłącznie na suplementacji żelaza – ważne jest znalezienie i wyeliminowanie przyczyny niedoboru. Może to być np. krwawienie z przewodu pokarmowego, zaburzenia wchłaniania jelitowego, niedobory witamin wspomagających wchłanianie żelaza (zwłaszcza witaminy C), a także przewlekłe stany zapalne. Czasem konieczne jest leczenie farmakologiczne lub zmiana stylu życia, zwłaszcza w przypadku osób z chronicznym stresem lub problemami hormonalnymi.
W przypadku łysienia związanego z niedoborem ferrytyny terapia powinna być wielopoziomowa. Oprócz suplementacji żelaza warto wprowadzić również terapie wspierające mikrokrążenie skóry głowy, takie jak mezoterapia skóry głowy, karboksyterapia czy zabiegi z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego (PRP). Zabiegi te poprawiają dotlenienie i odżywienie mieszków włosowych, co przy odpowiednim poziomie ferrytyny pozwala na szybszy powrót do równowagi cyklu wzrostu włosów.
Dla pacjentów, u których łysienie osiągnęło zaawansowane stadium, a mieszki włosowe uległy zanikowi, rozwiązaniem może być przeszczep włosów. Jednak nawet w takim przypadku poziom ferrytyny i ogólny stan organizmu mają znaczenie – dobre przygotowanie organizmu do zabiegu, w tym wyrównanie niedoborów, zwiększa szansę na lepszy efekt przeszczepu i prawidłowe zagojenie się skóry.
Jeśli zauważasz u siebie nasilone wypadanie włosów, utratę gęstości lub osłabienie struktury włosa – nie zwlekaj. Umów się na konsultację w naszej klinice Piotra Turkowskiego, gdzie przeanalizujemy możliwe przyczyny problemu, w tym poziom ferrytyny, i zaproponujemy rozwiązania dopasowane do Twoich indywidualnych potrzeb.
