Co to jest DHT i jak działa na organizm mężczyzny?

DHT (dihydrotestosteron) to naturalny hormon steroidowy, który jest produkowany i przekształcany z testosteronu przez enzym 5-alfa-reduktazę. W organizmie męskim DHT stanowi jeden z głównych androgenów, czyli hormonów odpowiedzialnych za rozwój i funkcjonowanie męskich cech płciowych. Działa na organizm mężczyzny na kilka sposobów – przede wszystkim jest niezbędny do rozwoju narządów płciowych i do zachowania ich właściwej funkcji. Wpływa także na rozwój włosów – tych na skórze głowy, ale również na całym ciele. Poza tym DHT ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania prostaty, a także dla poziomu libido.

Jakie znaczenie w męskim organizmie odgrywa DHT?

Dihydrotestosteron w odróżnieniu od testosteronu, ma o wiele silniejszy wpływ na receptory androgenowe. Wywiera nawet trzy razy intensywniejszy wpływ na tkanki, niż testosteron. To właśnie DHT odpowiada za większość embrionalnych rozwojów zewnętrznych narządów płciowych. U płodów hormon ten decyduje o wykształceniu się prącia i moszny. Nadmierna ilość DHT to bezpośrednia przyczyna łysienia typu męskiego. Poziom jego stężenia jest bezpośrednio powiązany z występowaniem przerostu prostaty. Wysoki poziom DHT przyczynia się do rozwoju raka gruczołu krokowego. DHT stosuje się w niektórych krajach jako lek dla mężczyzn, u których zdiagnozowano za niski poziom hormonów płciowych.

Hormon ten jest również odpowiedzialny za występowanie zarostu na twarzy i owłosienia ciała. Jego aktywność wpływa również na odpowiednią pracę gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych. Dihydrotestosteron to hormon tkankowy, który działa w miejscu powstawania testosteronu. W różnych obszarach ciała jego poziom może się znacznie od siebie różnić.

Czym dokładnie jest DHT?

To najaktywniejsza biologicznie forma najważniejszego męskiego hormonu płciowego – testosteronu. Powstaje w organach oraz tkankach organizmu w wyniku konserwacji testosteronu. Oznaczanie poziomu DHT we krwi stanowi istotną informację przy diagnostyce płodności. Kłopoty z DHT to też przyczyna łysienia.

Testosteron jest pierwotną formą DHT, którego budowa opiera się na 19 atomach węgla. SHT powstaje z testosteronu w narządach ciała, takich jak np. prostata czy najądrza. Podobnie jak testosteron, może hamować uwalnianie GnRH w podwzgórzu przez mechanizm ujemnego stężenia zwrotnego. W efekcie obniża produkcję testosteronu i DHT. Prawidłowe wartości tego hormonu we krwi to 0,16-1,10 ng/ml dla Panów i 0,06-0,2 ng/ml dla Pań. Może wiązać się z receptorami androgenów w narządach płciowych. W nieaktywnym stanie receptory te związane są z białkami stabilizującymi receptory w cytoplazmie komórki. Sposób działania dihydrotestosteronu jest praktycznie taki sam, jak testosteronu, ale ten pierwszy hormon jest znacznie silniejszy.

W jaki sposób działa dihydrotestosteron?

W organizmie cały czas dochodzi do procesu konwersji testosteronu do DHT. Jest to możliwe i regulowane przez enzym 5-alfa reduktazy. Konwersja ma miejsce tylko w komórkach docelowych, które zawierają ten enzym. Dihydrotestosteron działa wielopłaszczyznowo:

• jest ważny dla zarodka,
• odpowiada za proces rozwoju chłopców w okresie dojrzewania,
• kontroluje owłosienie na ciele mężczyzny, wzrost brody czy funkcję gruczołów łojowych,
• wpływa na rozwój prostaty,
• pomaga w kontroli działania hormonów,
• odpowiada za rozwój i funkcjonowanie męskich narządów płciowych.

Ze względu na tak ważną rolę, jaką pełni w organizmie DHT, zarówno jego podwyższona, jak i obniżona wartość może stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Dlaczego bada się poziom DHT we krwi?

Dihydrotestosteron to bardzo ważny hormon, którego poziom należy regularnie weryfikować za pomocą badania krwi. Proces tworzenia testosteronu kontroluje Lutropina, która podlega nieustannej kontroli przez hormon międzymózgowia GnRH. Jest uwalniany u chłopców i mężczyzn od okresu dojrzewania aż po dorosłość. W tkankach i narządach testosteron przekształca się w DHT – najbardziej aktywny biologicznie hormon, dzięki czemu silnie oddziałuje na funkcje organizmu. Jego poziom mierzy się w celu wykrycia problemów, jakie powstają w ciele. Najczęściej nieprawidłowości w wynikach dotyczą podwyższonego poziomu dihydrotestosteronu. Jest to wynik przyjmowania egzogennego testosteronu lub innych sterydów anabolicznych, z których korzystają sportowcy i osoby aktywne fizycznie. Inną przyczyną zbyt wysokiego DHT może być czynna zmiana guza jąder.

Dlaczego poziom dihydrotestosteronu ulega podwyższeniu?

Za podwyższone stężenie DHT we krwi odpowiada m.in. spożywanie sterydów lub guz jąder. To bardzo niebezpieczny stan dla zdrowia, który może prowadzić do nieodwracalnych zaburzeń. Przyczyn tego zjawiska jest jednak znacznie więcej. U kobiet podwyższony poziom hormonu wynika z zaburzeń między pracą estrogenów, a androgenów. Ten stan w organizmie wynika również z hiperprolaktynemii, guza nadnerczy oraz ich przerostu.

Jakie są skutki podwyższonego dihydrotestosteronu?

Podwyższony poziom tego hormonu skutkuje głównie problemem z wypadaniem włosów i łysieniem u mężczyzn. Najbardziej wrażliwe mieszki znajdują się w części czołowej, gdzie w pierwszej kolejności można zaobserwować redukcją i stopniowe ich wypadanie. Mężczyźni, którzy mają dziedziczną nadwrażliwość na dihydrotestosteron, muszą pamiętać, że istnieje w ich przypadku znacznie większe prawdopodobieństwo przedwczesnego łysienia androgenowego. Nie jest to jednak jedyny kłopot zdrowotny, z którym mogą mierzyć się mężczyźni ze zbyt wysokim DHT. Niestabilny poziom hormonu może także powodować wysoki popęd seksualny czy zaburzenia w funkcjonowaniu męskich narządów płciowych.

Czym skutkuje podwyższony poziom dihydrotestosteronu?

Wynika to najczęściej z wrodzonego niedoboru 5-alfa reduktazy, co z kolei prowadzi do deficytu DHT. Enzym, który odpowiada za konwersję testosteronu do DHT w przypadku zaburzeń powoduje, że poziom testosteronu jest w górnej normie, natomiast poziom dihydrotestosteronu – bardzo niski – nawet trzykrotnie od prawidłowego wyniku dla mężczyzn.

Konsekwencję tej sytuacji stanowi pseudohermafrodytyzm u dzieci. Oznacza to, że występują niejednoznaczne narządu płciowe, które zewnętrznie przypominają żeńskie. Zwykle obserwuje się niecałkowicie wykształconą pochwę oraz małego fallusa, który przypomina łechtaczkę. Jądra nie podlegają zstąpieniu, dlatego są niewidoczne.

Ponieważ u chłopców z tym schorzeniem nie są widoczne męskie narządy płciowe, są oni wychowywani jako dziewczęta. W okresie dojrzewania dochodzi jednak u nich do rozwijania się męskich drugorzędnych cech płciowych. Powiększa się również fallus i dochodzi do zstąpienia jąder, pogłębienia głosu i typowego rozwoju męsko-mięśniowo-szkieletowego.

Jak leczyć podwyższony poziom DHT?

Poziom testosteronu we krwi każdego dnia waha się, a najwyższe jego wartości występują rano. Proces produkcji tego hormonu spada wraz z wiekiem, ale DHT nie ulega codziennym wahaniom ani mniejszej produkcji. Problem z podwyższonym dihydrotestosteronem nie jest więc związany z nadmierną ilością testosteronu we krwi. Leczenie zbyt wysokiego jego poziomu zwykle polega na podaniu inhibitorów 5-alfa reduktazy. Jeśli jednak zauważa się u siebie tendencję do wypadania włosów oraz ich przetłuszczania, należy jak najszybciej działać i skonsultować się z trychologiem.

Inną techniką leczenia podwyższonego dihydrotestosteronu, jest stosowanie wcierek i olejków. Dobrze sprawdzają się też substancje anty DHT, które redukują jego poziom w mieszkach włosowych i hamują aktywność enzymu 5-alfa reduktazy. Do najpopularniejszych zalicza się zieloną herbatę czy biotynę.

Dihydrotestosteron a łysienie androgenowe

Łysienie androgenowe to schorzenie, które dotyczy mężczyzn w każdym wieku – nawet nastolatków! Naukowcy wraz z upływem czasu odkryli, że za występowanie tego schorzenia odpowiada właśnie DHT. Im wyższe stężenie DHT, tym intensywniej przebiega proces niszczenia mieszków włosowych.

W obecnych czasach na rynku dostępne są dwa najpopularniejsze środki farmakologiczne, które stosuje się w trakcie leczenia łysienia androgenowego – finasteryd i minoksydyl. Ten drugi odpowiada za stymulację wzrostu włosów, wydłużając fazę wzrostu mieszków. Kuracja tymi lekami zawsze musi przebiegać pod kontrolą specjalisty. Taki lekarz ma doświadczenie w diagnostyce chorób skóry głowy.