Przyczyny łysienia
W przypadku łysienia, jak przy każdej innej chorobie, na początku należy postawić właściwą diagnozę. Przede wszystkim warto mieć na uwadze, że każdemu z nas codziennie wypada określona liczba włosów i jest to normalne. Zdrowy człowiek traci ich dziennie nawet do 100. Jeżeli jednak widzimy wyraźnie, że wypada nam większa ich liczba, mamy do czynienia z łysieniem.
Przyczyny takiego stanu mogą być różne, może mieć to podłoże genetyczne, wynikać ze zmian hormonalnych, towarzyszyć innym chorobom lub być następstwem przyjmowania niektórych leków. Wypadanie włosów może być również reakcją na stres, pojawić się podczas odchudzania lub u kobiet po porodzie. Znalezienie przyczyny może się okazać kluczowe w leczeniu łysienia.
Rodzaje łysienia
Wyróżniamy 2 typy łysienia:
Łysienie bliznowaciejące – w którym dochodzi do trwałego zniszczenia mieszków włosowych na skutek ich zastąpienia przez tkankę łączną włóknistą i zeszkliwiały kolagen. Utrata włosów jest nieodwracalna. W przypadku łysienia bliznowaciejącego nie można wskazać wyłącznie jednej grupy przyczyn. Takich czynników może być bardzo wiele. Łysienie bliznowaciejące może powstawać w przebiegu wielu chorób:
- genetycznych: rybia łuska, epidermiolysis bullosa, chondrodysplasia punctata, incontinentia pigmenti,
- nowotworowych: guzy przerzutowe, podstawnokomórkowe, przydatków, rak kolczystokomórkowy, naczyniaki, naciek limfocytowy, chłoniaki,
- infekcje skóry: czyrak, czyrak mnogi, trąd, kiła trzeciorzędowa, toczeń rumieniowaty, perifolliculitisabscendens et suffodiens, półpasiec, głębokie zakażenie dermatofitami,
- uszkodzenia spowodowane czynnikami fizycznymi; promieniowanie jonizujące, urazy termiczne, uszkodzenia mechaniczne, uszkodzenia chemiczne,
- inne schorzenia; skrobiawica, pemfigoid bliznowaciejący, pustulosis eosinofphilica, liszaj twardzinowy, liszaj zanikowy.
W wielu przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny wypadania włosów. Mówimy wówczas o rzekomo- plackowatym łysieniu. Rozpoznanie tego typu łysienia powinno być ustalone po wykluczeniu wszelkich innych możliwych przyczyn łysienia bliznowaciejącego.
Łysienie niebliznowaciejące – nazywane jest inaczej łysieniem pierwotnym. Jest wywoływane czynnikami niezwiązanymi z bliznowaceniem skóry. Do jego podstawowych odmian należą:
Diagnostyka łysienia
Łysienie jest schorzeniem, które coraz częściej dotyka młodych ludzi. Może być przyczyną zaburzeń emocjonalnych, samoakceptacji oraz nieprawidłowości i utrudnień w kontaktach i relacjach z innymi ludźmi. Bardzo ważne jest przeprowadzenie dokładnej diagnostyki, mającej na celu rozpoznanie rodzaju łysienia, odkrycie czynnika, który je wywołuje oraz wybór najodpowiedniejszej metody leczenia.
Choroby związane z utratą włosów mogą mieć bardzo zróżnicowane przyczyny oraz podłoża. Diagnostyka w celu postawienia właściwego rozpoznania przyczyny wypadających włosów wymaga poszerzenia zakresu przeprowadzonych badań.
Proces diagnostyki – warto poprzedzić poinformowaniem pacjenta o sugerowanych zaleceniach. Pacjent nie powinien stylizować, farbować, ani obcinać włosów przez okres około 3 tygodni przed terminem badań. Najlepiej, żeby włosy nie były myte przez pacjenta – na co najmniej 72 godziny przed dniem wykonywanych badań diagnostycznych.
Badania dodatkowe obejmują:
-
Test pociągania – pull test
Test polega na chwyceniu palcami około 40-60 sztuk włosów na głowie pacjenta i pociągnięciu ich w kierunku zgodnym z ich wzrostem. Badanie musi być wykonane w 4 miejscach skóry głowy: okolicy czołowej, potylicznej oraz obu skroniach. Wynik testu uznajemy za dodatni, jeżeli w dowolnej lokalizacji zostają minimum 4 włosy lub ponad 15 włosów z 4 okolic.
Badanie jest bardzo proste, jednak cechuje się niską wartością diagnostyczną. Ciężko o wartościową standaryzację tego badania, ponieważ w dużej mierze zależy ono np. od siły pociągnięcia włosów przez lekarza. Niniejsze badanie odpowiada jedynie na pytanie, czy mamy faktycznie problem wypadających włosów, czy też nie.
-
Trichogram
Trichogram jest badaniem diagnostycznym, mającym na celu ustalenie przyczyn łysienia. Polega na obejrzeniu pod mikroskopem pobranych cebulek włosowych, analizie ich budowy oraz liczby włosów, będących na poszczególnych etapach wzrostu. Jest to badanie półinwazyjne i polega na wyrwaniu około 50-100 włosów oraz ocenie pod mikroskopem ich korzeni.
Kryteriami kwalifikacji włosa do danego typu, ze względu na fazę jego rozwoju, są:
- obecność pochewki,
- strefy keratynizacji,
- wygląd opuszki włosa,
- obecność resztek kolumny keratynizacji,
- występowanie zaburzeń powyższych struktur,
Wynik badania może być uzupełniony o ocenę struktury łodygi włosa – w celu wykrycia jego zmian strukturalnych, co ma szczególne znaczenie we wrodzonych chorobach włosa, takich jak np. włosy paciorkowate, czy włosy bambusowe.
Według zaleceń Blume – Peytavi – Orfanosa – włosy u osób z łysieniem rozlanym, pobiera się specjalnymi szczypczykami z okolicy czołowej (około 2-4 cm za przednią linią włosów) i z okolicy potylicznej (około 2 cm od linii pośrodkowej głowy). W przypadku łysienia ograniczonego – pobiera się z je okolicy łysienia oraz po przeciwległej stronie.
Ocena wykonywana jest pod mikroskopem świetlnym. Wynik jest przedstawiany w skali procentowej – jako udział poszczególnych typów włosów w stosunku do totalnej ilości włosów.
-
Fototrichogram, trichoscan
Jest to badanie nieinwazyjnej alternatywy do klasycznego trichogramu.
Metoda fototrichogramu – pozwala na ocenę stanu łysienia i określenie konkretnego rodzaju patologii. Metoda ta służy do pomiaru dynamiki wzrostu włosów oraz wykorzystuje powtarzanie fotografii ogniska chorobowego.
Badanie polega na wygoleniu włosów na powierzchni około 1cm2 – na wysokości 1mm oraz wykonaniu zdjęcia. Następnie należy zrobić kolejne zdjęcie – po czasie około 48h lub po 5-7 dniach. Fotografie umożliwią ocenę średnicy i gęstości włosów, ich ilości oraz szybkości wzrostu. Kolejnym etapem badania jest analiza mikroskopowa obciętych trzonów włosów. Ocenie podlega średnica włosa oraz występujące na nich zwyrodnienia np.: skręcenia, zgrubienia, czy przewężenia. Badanie nie daje nam jednak informacji na temat korzeni włosa.
Dermatoskopia to prosta metoda umożliwiająca ocenę struktur na poziomie naskórka, przy użyciu specjalnego sprzętu – nazywanego dermatoskopem. Badanie dermatoskopem jest bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut. Może pomóc w wykryciu wielu nieprawidłowości we wczesnych stadiach rozwoju. Umożliwia to szybką reakcję i zastosowanie skutecznych kuracji prowadzących do pełnego wyleczenia.
Metody terapii łysienia
Na rynku dostępne są różne preparaty do stosowania wewnętrznego, zwykle hormonalne, pomocne w leczeniu łysienia. Potrafią one zahamować proces wypadania włosów, a niektóre nawet powodują ich odrastanie. Należy jednak przyjmować je stale, bez przerwy i najlepiej robić to po konsultacji z lekarzem. Łysienie można leczyć również od zewnątrz, stosując specjalne szampony, odżywki czy ampułki, które wciera się miejscowo w skórę głowy.
Do wyboru mamy też kilka bardziej inwazyjnych i kosztowniejszych metod, które jednak czasem okazują się skuteczniejsze niż przyjmowanie lekarstw. Mowa tu o terapii laserowej, przeszczepie włosów lub wszczepieniu implantów. Każda z metod leczenia łysienia ma swoje plusy i minusy, ale najważniejsze jest to, że dają one nadzieję na zahamowanie procesu wypadania włosów, odzyskanie przynajmniej częściowo dawnej bujnej fryzury, a wraz z tym na polepszenie samopoczucia.
